Çocuk istiyoruz ne yapmalıyız? Çiftler neden çocuk sahibi olamıyorum, neden gebe kalamıyorum veya eşimin gebe kalabilmesi için neler yapmalıyım, çocuk istiyoruz ne yapmalıyız sorularının cevaplarını alabilmesi için en önemli aşama kadın doğum muayenesi ve çiftlerle yaptığımız ön görüşmedir. Çocuk sahibi olmak için öncelikle üremenizle ilgili problemin nedeni bulunmalı ve size özel tedavi planını doktorunuzdan öğrenmelisiniz. Neden Çocuk Sahibi Olamıyorum ve neler yapmalıyım? Neden çocuk sahibi olamıyorum sorusu akla ne zaman gelmeli veya ne zaman doktora başvurulmalı öncelikle çocuk sahibi olamamanın tanımı çok önemlidir. Çiftlerin 1 yıl düzenli korunmasız ilişkiye rağmen gebelik oluşmaması durumuna infertilite yani kısırlık olarak adlandırılmaktadır. Çiftlerin kısırlık (infertil) kapsamında değerlendirilebilmesi için kadının yaşı, kadında çikolata kisti, adet düzensizliği ile giden polikistik over sendromu olup olmaması ve erkekte sperm ile ilgili bilinen bir problem olup olmadığı mutlaka bilinmelidir. Eğer kadının yaşı 35 yaşın altında olduğu durumlarda 1 yıl sonra, 35 yaşın üzerinde olduğu durumlarda ise 6 ay sonra korunmasız düzenli cinsel ilişkiye girmelerine rağmen gebelik oluşmuyorsa mutlaka araştırmak için üreme sağlığı ve tüp bebek uzmanına başvurmalıdır. Bu bilgiler doğrultusunda öncelikle ne zaman doktora başvurmanız gerektiğini tespit etmeniz önemlidir. Gebe kalabilmek için neler yapabilirim? Çocuk sahibi olmak isteyen çiftlere önerimiz özellikle kadının yumurtalama döneminde günlük ilişkiye girmeleridir. Özellikle yumurtlama döneminde cinsel ilişkiye girmek, hamile kalma olasılığınızı ciddi oranda artırır. Düzenli 28 günde bir adet görüyorsanız gebe kalmak için ilişkide en uygun dönem, adetinizin 12. günü ile 16. Günleri arasındadır. Bu hesaplama nasıl yapılır adetinizden 14 gün çıkartılır ve artı eksi 2 gün olarak hesaplanır. Örneğin 30 günde bir adet gören kadın 30-14=16 yani adetinin 14. ve 18. günleri arasında yumurtlama gerçekleşmektedir. Veya 21 günde bir adet gören kadın 23-14=9 yani adetin 7. ile 11. günleri arası şanslı günlerdir. Yumurtlama tarihinizi takip ederek gebelik şansınızı artırabilir gebelik için şanslı günleri hesaplayabilirsiniz. Gebelik mutlaka planlı olmalıdır. Planlı gebelik için akdeniz usulü beslenme ve yaşam tarzı önemlidir. Özellikle çiftlerde her hangi biri sigara veya alkol kullanıyorsa mutlaka bırakmalıdır. Ayrıca güne bir bardaktan fazla kahve ve beş bardaktan fazla çay içilmesi önerilmemektedir. Çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerin stresten uzak durması çok önemlidir bu aşamada doktora güven ve teslimiyet tedavide başarıyı getirir. Ağır egzersiz dışında yüzme ve yürüyüş tarzı spor önerilmektedir. Kilo vermek kadında yumurta kalitesini arttırırken erkekte erkek kısırlık nedeni olan varikoselin görülme sıklığını azaltır. Gebelik planlayan çiftler en az 3 ay öncesinde folik asit takviyesi almalıdır. Ayrıca kadınların kansızlık, demir eksikliği, b12 eksikliği, guatr ve şeker açısından araştırılmasında fayda vardır. Tekrarlayan vajinal enfeksiyonlarda özellikle tüplerin etkilenebileceğinden araştırılmasında fayda vardır. Benzer şekilde ilk ilişkiden 1 yıl sonra mutlaka rahim ağzının değerlendirilmesi önerilir. Gebe Kalamıyorum, Doktora Ne Zaman Gitmeliyim? Gerekli süre boyunca düzenli cinsel ilişki yaşanmasına rağmen gebelik oluşmaması durumunda üreme sağlığı ve tüp bebek uzmanına başvurulmalıdır. Üreme sağlığı ve tüp bebek uzmanı, kadın hastalıkları ve doğum uzmanlığı sonrası en az 6 ay çocuk tedavisi üzerine eğitim almış ve gerekli sınavları başarı ile geçmiş bu konuda uzmanlığı olan kadın doğum uzmanıdır. Gebeliğin oluşmaması kimi zaman erkeğe, kimi zaman kadına bağlı sebeplerden kaynaklanırken bazen nedeni açıklanamayan kısırlık da söz konusu olabilir. Nedeni her ne olursa olsun bu dönemde söylentiler ve kulaktan dolma bilgilerle hareket edilmemeli, doktor kontrolü olmadan hamile kalmak için satılan ilaçlar kesinlikle kullanılmamalıdır. Özellikle yanlış yapılan bitkisel kürler menapoza bile neden olabilir. Doktorunuz muayene ve gerekli testlerle hamile kalmanızın önündeki engelin ne olduğu tespit ederek sizin için en uygun tedaviye başlayacaktır. Biz 15 yıldır çiftlere özel tedavi planlamaktayız. Bunu planlayabilmemizde en önemli aşama ilk muayene ve ön görüşmedir. Çocuk Sahibi Olamayanlar İçin Tedavi Yöntemleri Çocuk sahibi olamayan ve tedaviye başlamak isteyen çiftler bir üreme sağlığı ve tüp bebek uzmanına başvurmalıdır. Tüp bebek doktorunuzun seçiminde doktorun deneyimi ve gebelik başarı oranına dikkat etmek son derece önemlidir. Dr. Gökalp Öner kadın doğum ve tüp bebek alanında Türkiyenin en genç ve en çok ödüle sahip kadın hastalıkları ve tüp bebek doktorudur. Tedavi için doktorumuz sizinle bir ön görüşme yapar ve ardından gerekli muayenelere geçilir. Uygulanacak birtakım testlerin sonuçları değerlendirilir ve her bir çiftin problemi farklı açılardan değerlendirilerek “kişiye özel” çocuk tedavisi planlanır ve uygulanır. Çocuk sahibi olmak isteyen çiftlere hangi temel testler yapılmalıdır? olarak özetlenebilir ama çiftlerden detaylı hikaye alınması ve onların doktor tarafından dinlenmesi çok önemlidir. Gerekirse ek testler önerilir. Çiftlere hangi çocuk tedavileri yapılır ve tedavi başarı oranları nelerdir Çocuk sahibi olmak isteyen çiftlere tedavi kadının yaşı, yumurta sayısı, tüplerin rahim filminde açık olup olmaması, ek hastalığı olup olmaması, erkeğin sperm analizi ve çiftlerin korunmadan ilişki süresinin 3 yıldan uzun veya kısa olma durumuna göre basit ve ucuzdan pahalı ve daha uzun tedavi yöntemleri basamak tedavisi şeklinde planlanabilir. Kadında ve erkekte her hangi bir sorun olmamasına rağmen düzenli ve korumasız 3 yıldan fazla ilişkiyle gebelik elde edilememe durumuna uzamış infertilite kısırlık denmektedir. Bu durumda daha hızlı ve başarı şansı en yüksek tedavi yöntemi çifte önerilmelidir., Kadının yaşı 40 yaşından büyükse veya AMH yumurta rezerv testi 1.5’in altında ise veya ultrasonda sağda 4 solda 4den az aday yumurta (Antral folikül) varsa erkek ileri hareketli sperm sayısı azsa ve tüplerin durumuna göre hızlı ve başarı şansı en yüksek tedavi yöntemi planlanmalıdır. Rahim filminde tüpler kapalı ise veya tüplerde sıvı birikimi varsa bir üst tanı yöntemi olarak laparoskopi kapalı cerrahi ile tüplerin değerlendirilmesi tedaviye yön verir. Anne Adayına Yumurta Takibi Gerekli durumlarda klomen veya femara veya gonal f veya menapur isimli yumurta uyarıcı iğne veya ilaçlar kullanılarak ya da hiçbir ilaç kullanılmadan anne adayının yumurta gelişimi ultrasonla takip edilir. Yumurta gerekli olgunluğa geldiğinde yumurta çatlatma iğnesi yapılıp 36 saat sonraya ilişki planlanır ve sonrasında 15-20 dakika yatak istirahati önerilir. Çünkü spermler ilişkiden ortalama 15 dakika sonra tüplere gider ve yaklaşık 72 saat canlılığını devam ettirir. Çift, bu takibe göre belirlenen günlerde ilişkiye girerek hamilelik şansını artırır. Hangi durumlarda yumurta takibi önerilir düzenli adet görmeyen veya ilişkiyi yumurta çatlama gününe planlayamayan çiftlerde yapılır. En önemlisi sperm değerlerinin normal olması ve rahim filminde tüplerin açık olması gerekmektedir. Düzenli adet göremeyen kadınlar genelde ek hastalık olabilir ve öncesinde mutlaka araştırılmalıdır. Yumurta takibinde erkeğin ileri hareketli sperm sayısının (TPMSS) 10 milyonun üzerinde olması ve yapısının en az yüzde 4 ve üzerinde olması gerekir. Yumurta takibi 2 farklı ilaçla toplam 6 ay yapılabilir gebelik oluşmadığı durumda 6 aydan daha fazla yapılmasının ek faydası yoktur doktorunuz size bir üst tedavi yöntemini planlayabilir. Baba Adayına İlaç Tedavisi Erkekte kısırlık tedavisi için öncelikle neden ortaya konulmalıdır. Eğer sperm analizinde sperm sayısında, hareketinde ve yapısında sorun varsa ona yönelik araştırma ve tedavi yapılmalıdır. İlaçlar yardımıyla baba adayının sperm sayısı veya hareketliliğinin artırılması veya sperm yapısının düzeltilmesi sağlanır. Erkek tedavisinde ileri hareketli sperm sayısı (TPMSS) ve yapısı çok önemlidir. Eğer ileri hareketli sperm sayısı 10 milyonun üzerinde ise ve kadının yaşı 35’den küçükse ek başka problem yoksa rahim filminde tüpler açıksa yumurta takibi yapılabilir gebelik oluşma aylık başarı şansı yüzde 5-10 arasındadır. Eğer ileri hareketli sperm sayısı 5-10 milyonun arasında ise ve kadının yaşı 35’den küçükse ek başka problem yoksa rahim filminde tüpler açıksa aşılama yapılabilir gebelik oluşma aylık başarı şansı yüzde 15-20 arasındadır. Eğer ileri hareketli sperm sayısı 5 milyonun altında ise kadının yaşından, yumurta ve tüplerin durumundan bağımsız tüp bebek önerilir. Tüp bebek öncesi gerekirse erkeğin hormon analizi ve genetik testlerinin yapılması gerekebilir. Bazı durumlarda erkeğe ön tedavi başlanması tüp bebek başarısını arttırır. Aşılama Tedavisi Mevcut sorunlar çeşitli tedavilerle ortadan kaldırılmasına rağmen yapılan yumurta takibi tedavisi sonrası halen bir gebelik oluşmuyorsa aşılama tedavisine başvurulabilir. Basit ve hızlı bir yöntem olan aşılamanın uygulanabilmesi için erkekte sperm, kadında yumurta üretiminin olması gerekmektedir. Aşılama tedavisinin uygun görülmesi durumunda, anne adayı adetinin 2. Veya 3. gününde doktoruna muayene olur. Bu muayenede yumurtalıkların durumu kontrol edilir ve yumurtalıkların büyütülmesi ve olgunlaştırılması için iğne tedavisi başlanır ve yumurtalar ultrason ile belirli aralıklarla kontrol edilir. Amaç en fazla 2 yumurta elde etmek ve onu çatlatma iğnesinden 36 ile 40 saat arasında sperm ile buluşturmaktır. Yumurtalar istenen olgunluğa geldiğinde çatlatma iğnesi uygulanır. En kaliteli ve gebelik elde etme olasılığı en yüksek olan spermler seçilerek bir katater yardımıyla rahim içerisine transfer edilir. İleri hareketli sperm sayısının 5 milyonun üzerinde olması gerekir. Tüp Bebek Tedavisi Bu tedavilerin ardından hala bir gebelik oluşmaması halinde, kadının yaşı 40’ın üstünde ise, yumurta sayısı azalmış AMH yumurta rezerv testi 1.5’in altında ise, çiftlerde her hangi bir sorun olmamasına rağmen çocuk istemi 3 yılı geçmişse, rahim filminde tüpler kapalı ise, sperm sayısı çok azalmışsa tüp bebek tedavisi önerilir. Tüp bebek uzman doktor, çift ile ayrıntılı bir görüşme yaparak geçirilmiş olan hastalıklar, yapılan tetkikler ve tedaviler hakkında bilgi verir çifti değerlendirir. Bu değerlendirmelerin ardından çifte özel bir tedavi planı oluşturulur. Gerekirse ön tedaviler, gerekli cerrahiler yapıldıktan sonra tüp bebek planlanır. Tüp bebek tedavisi ortalama 14 gün sürer bazı durumlarda embriyolar dondurulur ve rahim hazırlandıktan sonra transfer gerçekleşir bu durumlarda süre 1.5 ayı bulabilir. Tüp bebek tedavisi gebelik elde etme başarı oranı kadının yaşı, yumurta ve sperm kalitesine, embriyonun ve rahmin durumuna göre yüzde 40 ile 70 oranında değişir. Bizim başarımız aylık ortalama yüzde 72 olup çoğunlukla bize başvuran hastalar daha önce başarısız denemeleri olmuş veya yumurta sayısı çok azalmış veya azospermi dediğimiz sperm olmayan zor hasta grubudur. Kısacası, kadının yaşı 35’in üstünde ise Kadında çikolata kisti veya miyom varsa Kadında adet düzensizliği ile giden polikistik over hastalığı varsa Kadının geçirilmiş ektopik gebelik, laparoskopi, apendektomi, çikolata kisti ameliyatı gibi karın cerrahi öyküsü olması Erkekte kısırlığa neden olabilecek risk faktörü öyküsü veya kasık fıtığı, inmemiş testis ameliyatı olması veya sperm analizi bozuksa 1 yıl beklenmeksizin doktora başvurmaları önerilmektedir. Kadına yapılan vajinal ultrason gerekirse AMH yumurta rezerv testi Rahim filmi HSG Erkek sperm analizi spermiogram Eğer açıklanamayan sebebi bilinmeyen kısırlık varsa Kadında endometriosiz çikolata kisti varsa Kadının rahim filminde tüpleri açık ve erkekte ileri hareketli sperm sayısı 10 milyondan az 5 milyondan fazla ise Tüp bebek tedavisi öncesi basamak tedavisi olarak önerilebilir gebelik başarı şansı aylık yüzde 15 ile 20dir. Kadının yaşı yumurta sayısı çok önemlidir. AMH 1.5’in altında ise kadının yaşı 40’ın üstünde ise aşılama çok fazla önerilmemektedir. Çift ile konuşmak ve tedaviyi birlikte planlamak önemlidir.